कसे असावे बाथरूम?

वास्तूशास्त्रात स्नानगृहाला म्हणजेच बाथरूमलाही मोठे महत्त्व आहे. शहरांमध्ये जागेअभावी मोठी बाथरूम्स बांधणे शक्य नसते, पण आकारापेक्षा बाथरूमच्या वास्तुशास्त्रीय रचना अधिक महत्त्वाची ठरते.

बाथरूमसाठी सर्वात योग्य स्थळ म्हणजे वास्तुची पूर्व दिशा, पूर्वेला बाथरूम म्हणजे चांगल्या आरोग्याची जणू पोचपावतीच ! कारण प्रभातकाळी स्नान करताना किंवा केल्यावर सूर्य प्रकाशाची सर्व सौम्य व उपयुक्त किरणे अंगावर पडणे म्हणजे जणू शरीराची व मनाची 'बॅटरी चार्जिंग करणे ! ज्या वास्तुमध्ये पूर्वेला बाथरूम असते ते लोक सदा उत्साही, निरोगी, आनंदी व प्रसन्न असतात. दीर्घायुषी होतात.

पूर्वेच्या बाथरूमची निर्मिती करताना पुढील गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात.
बाथरुममधील फरश्यांचा (फ्लोअरींगचा) उतार हा नेहमी ईशान्येस किंवा पूर्वेस असावा.

बाथरुममधील सांडपाणी वाहून नेणारा ड्रेनेजचा पाईप बाथरुमच्या ईशान्य कोप-यातून खालून काढावा म्हणजे बाथरुमचे 'आऊटलेट' ईशान्य कोप-यात किंवा पूर्वेला असावे.

स्नानगृहातील गिझर, वॉटर हिटर, पाणी तापविण्याचा बंब, स्वीच बोर्ड या किंवा यासारख्या अग्निशी किंवा विजेशी संबंधित असलेल्या गोष्टींची रचना स्नानगृहातील आग्नेय कोप-यात करावी. पाण्याच्या नळाची तोटी - शॉवर हा पूर्वेस किंवा उत्तरेस असावा. त्यामुळे आंघोळ करताना आपले तोंड पूर्वेस किंवा उत्तरेस होईल.

बाथरुममधील पाण्याचे भरलेला ड्रम, बॅरेल किंवा हौद हा बाथरुमच्या नेऋत्य कोप-यात असावा. (या ठिकाणी 'जडत्व' महत्वाचे ठरते!) स्नानगृहातील शांपू, साबण (आंघोळीचा, कपडे धुण्याचा, भांडी घासण्याचा), वॉशिंग पावडर, मोरी घासण्याचा ब्रश, खराटा, फिनेल किंवा टाईल्स धुण्यासाठी वापरण्यात येणारे लिक्वीड क्लिनर, धुण्याचे कपडे या गोष्टी स्नानगृहातील वायव्य कोप-यात ठेवाव्यात.

बाथरुमच्या पूर्वेला एखादी खिडकी किंवा मोठे व्हेंटिलेटर ठेवणे फार महत्वाचे आहे. बाथरुमध्ये स्नानासठी जर 'टब' बसवायचा असेल तर तो बाथरुमच्या नैऋत्य कोप-यात दक्षिणोत्तर किंवा पूर्व पश्चिम होईल अशा पध्दतीने बसवावा आणि आंघोळ करताना आपले डोके दक्षिणेस किंवा पश्चिमेस होईल, अशा पध्दतीनेच त्याची रचना करावी.

पूर्वेच्या बाथरुमच्या वर (म्हणजे बाथरुमवरच्या माळयावर) कोणत्याही जड किंवा अडगळीच्या वस्तु अजिबात ठेऊ नयेत. बाथरुममधील आरसे पूर्वेस किंवा उत्तरेस असावेत.

ईशान्य, आग्नेय, नेऋत्य व उत्तर या भागांमध्ये कधीही बाथरुम बांधू नये अन्यथा वास्तु दोष निर्माण होतात. बाथरूममध्ये शक्यतो सिलिंगपर्यंत टाईल्स लावून घ्याव्यात म्हणजे शॉवरखाली किंवा उभे राहून आंघोळ करताना आपल्या अंगावरचे साबणाचे पाणी चारही भिंतीवर जरी उडाले तरी त्या भिंती घाण होणार नाहीत. त्या भिंतीवर डाग पडणार नाहीत. कारण टाईल्सच्या भिंती साफ करणे व धुणे सेपे व सोईस्कर जाते. त्यामुळे स्नानगृह 'अधिक स्वच्छ' दिसण्यास मदत तर होईलच पण स्नान करताना देखील 'अधिक प्रसन्नता' वाटेल.

वॉश बेसीन पूर्वेच्या किंवा उदारेच्या भिंतीवर बसवावे म्हणजे तोंड धुताना आपले तोंड पूर्वेस किंवा उत्तरेस होईल.पश्चिम, दक्षिण किंवा वायव्येच्या बाथरूममुळे सुध्दा चांगले आरोग्य, सौख्य, दीर्घायुष्य व आनंद प्राप्त होतो. स्नानगृहाची बांधणी करताना थोडी काळजी घेतली तर त्याचा फायदा आपल्यालाच होतो. म्हणूनच बाथरूम बांधताना थोडी काळजी घेणे आवश्यक आहे.

-------------------------------------------------------------------------------------------

Prasad Kelkar --VastuShastra Consultant

Contact No : 7720033528

देवाची दिशा आणि देवाची खोली

पूजाघर म्हणजे घरातील सर्वात महत्त्वाची जागा. घराचे पावित्र्य राखणारी मंगल जागा. घर लहान असो की मोठे, घरातील पूजास्थान नियमाप्रमाणे असेल तर त्याचे अधिक फायदे होतात. म्हणूनच थोडेसे पूजाघराविषयी..

वास्तुचा ईशान्य कोपरा म्हणजे ईश्वरीस्थान, परमेश्वराचे स्थान असे जरी मानले जात असले तरी ह्या
कोप-याला 'पूजे' पेक्षा प्रथम 'प्रवेश' व मग 'पाणी' या गोष्टींसाठीच प्रथम प्राधान्य देणे वास्तुधारकाच्या दृष्टीने जास्त फायदयाचे ठरते. कारण ईशान्य दिशा ही 'पूजेची' नसून 'पूजनीय' आहे, हे सर्व प्रथम लक्षात घेतले पाहिजे. वास्तुचा ईशान्य कोपरा हा जास्तीत जास्त मोकळा व वजनाने हलका असावा. त्याचबरोबर तो कमी उंचीचा तसेच जास्त उताराचा असावा, रमणीय, मनोहरव प्रसन्न दिसावा, जास्तीत जास्त स्वच्छ, सुंदर व पवित्र ठेवावा असे असेल तरच ईशान्य दिशेचे व त्या कोप-याचे जास्तीत जास्त फायदे मिळतात.

एखादया वास्तुला पूर्व ईशान्य किंवा उत्तर ईशान्य यासारख्या 'उच्च स्थानी' मुख्य दरवाजा म्हणजे वास्तुशास्त्राच्या परिभाषेत सिंहद्वार हे शुभलक्षण मानले जाते. त्यामुळे ईशान्येच्या कोप-यात व्हेंटिलेटर, त्याच्या आजूबाजूच्या खिडक्या, त्या ठिकाणचा लो - प्रोफाईल मधला पोर्च, दरवाजासमोरील कमी उंचीचा कट्टा किंवा ओटा, त्याच्या पाय-या इत्यादी गोष्टीं येतात. त्यामुळे हा कोपरा आपोआपच 'हलका', मोकळा, उताराचा, कमी उंचीचा व कमी जडत्वाचा होतो. त्यामुळे सकाळची सूर्यप्रकाशाची सर्व सौम्य व उपयुक्त किरणे आपल्या वास्तुमध्ये थेट प्रवेश करतात. मुख्य दरवाजाला जोडून असलेला हॉल, बैठक खोली, सिटआउट हा भाग वास्तुच्या 'प्रथम दर्शनी' भागात येतो. त्यामुळे साहजिकच दरवाजासमोरील, आतील, बाहेरील आणि आजूबाजूची जागा आपण जास्तीत जास्त स्वच्छ, सुंदर व पवित्र ठेवण्याचा प्रयत्न करतो. त्यामुळे त्या वास्तुधारकाला ईशान्य भागाची सर्व शुभ फळे आपोआपच प्राप्त होतात.

वास्तुच्या या ईशान्य कोप-यामध्ये जर 'ईश्वर स्थान' म्हणून तुम्ही 'पूजाघर' बांधले तर पहिले नुकसान हे होते की पूर्व ईशान्य किंवा उत्तर ईशान्य या दोन्ही पैकी कुठल्याही उच्च स्थानी त्या वास्तुचे सिंहद्वार निर्माण करता येत नाही. त्यामुळे साहजिकच वरील सर्व शुभफलांच्या प्राप्तीपासून वंचित व्हावे लागते. हा झाला एक भाग आणि त्याहुनही महत्वाची बाब म्हणजे वास्तुच्या ईशान्य कोप-यामध्ये जर पूजाघर बांधले तर तो कोपरा 'पॅक होतो व 'जड' होतो. कारण अशाप्रकारे बांधल्या जाणा-या पूजाघराला एवादी दुसरी खिडकी किंवा व्हेंटिलेटर वगळता एकच दरवाजा ठेवला जातो.

वास्तुच्या ईशान्य कोप-यामधे पूजाघराची निर्मिती करण्यापेक्षा पूर्व ईशान्य किंवा उत्तर ईशान्य यासारख्या उच्च स्थानी वास्तुचे मुख्य दार बसवणेचे जास्त फायदेशीर व लाभदायक ठरते. मग आता तुम्ही म्हणाला की वास्तुमध्ये पूजाघर बांधावे तरी कोठे ? ज्यांना पूजेसाठी देवघर, पूजागृह म्हणून 'स्वतंत्र खोली' बांधायची असेल त्यांनी वास्तुच्या पूर्व किंवा उत्तर भागामध्ये पूजाघराची निर्मिती करावी आणि जर का जागे अभावी तुम्हाला स्वतंत्र पूजाघर बांधणे शक्य होत नसेल तर त्यांनी पूजेचे देव, देव्हारा आग्नेयच्या स्वयंपाक गृहातील ईशान्य कोप-यात ठेवावे.

देव्हा-यातील - पूजाघरातील रचना खालील प्रमाणे असावी.

देव्हा-यातील सर्व देव - देवतांच्या मूर्ती तोंडे पश्चिमेस असावी. म्हणजे पूजा करणा-या यजमानाचे तोंड पूर्वेस होईल अशा पध्दतीने देव - देवतांची मांडणी करावी. शंखाचे निमुळते टोक दक्षिणेकडे तर शंकराच्या पिंडीचे (शिवलिंगाचे) निमुळते टोक उत्तरेकडे करुन ठेवावे. मारुतीच्या मूर्तीचे किंवा फोटोचे तोंड दक्षिणेकडे तर गणपती आणि लक्ष्मीच्या मूर्तीचे किंवा फोटोचे तोंड उत्तरेकडे करुन ठेवावे.

पूजा घरातील दिवा, समई, निरांजन आग्नेय कोप-यात ठेवावे तर धूप, उदबत्ती स्टँड वायव्य कोप-यात ठेवावे. पूजा घरात पांढ-या - पिवळसर रंगाची संमगरवरी फरशी जरुर बसवावी. पूजाघराला तोरण असावे, उंबरठा असावा. पूजाघरातील होमकुंड, अग्निकुंड आग्नेय दिशेस असावे. पूजा, जप, तप, अनुष्ठान, पारायण, सप्ताह वगैरे करताना पूवेर्कडे किंवा उत्तरेकडे तोंड करुन बसावे.

वास्तुमध्ये आग्नेय, दक्षिण, नेऋत्य, पश्चिम, वायव्य या भागात चुकूनही पूजा घर नसावे. देव देव्हारा ठेऊ नये. पूजा करु नये. अशा ठिकाणी केलेली पूजा- जप - तप, आराधना - उपासना, पारायण - सप्ताह इत्यादी गोष्टी निष्फळ ठरतात.
................................................

Prasad Kelkar --VastuShastra Consultant

Contact No : 7720033528